Różnorodna dieta – inwestycja w zdrowie niemowlęcia

Joanna Neuhoff-Murawska, specjalista ds. żywienia człowieka

Dieta człowieka, zarówno dorosłego, jak i malucha, ma za zadanie dostarczyć mu wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Dla osoby dorosłej jest to krok do zachowania zdrowia. Prawidłowe żywienie małego dziecka w czasie 1000 pierwszych dni jego życia to ponadto sposób na właściwe zaprogramowanie jego metabolizmu na przyszłość. Zrealizowanie tego celu możliwe jest jedynie wtedy, gdy posiłki są właściwie skomponowane, różnorodne i złożone ze składników odpowiedniej jakości.

Co wpływa na preferencje smakowe?

Od najmłodszych lat człowiek w doborze produktów kieruje się preferencjami smakowymi. Innymi słowy oznacza to, że spożywa to, co postrzega jako smakowite. Preferencje smakowe u człowieka są bardzo różnorodne, a na ich percepcję wpływa m.in. smak, kolor, zapach, konsystencja i tekstura pokarmu. Preferencje żywieniowe uwarunkowane są genetycznie, jednak wielką rolę w ich rozwoju odgrywają czynniki tzw. środowiskowe, do których należą m.in. wczesne doświadczenia z zakresu kontaktu z żywnością[1].

Mama: przewodnik malucha po świecie smaków

Już 20 lat temu udowodniono, że smaki z diety mamy przenikają do płynu owodniowego. Następne obserwacje skłoniły badaczy do wysnucia wniosków, że kompozycja diety przyszłej mamy wpływa na wybory żywieniowe jej dziecka w późniejszym wieku. Dalsza przygoda malucha z poznawaniem smaków trwa podczas całego okresu karmienia piersią. Im dłuższy jest czas naturalnego karmienia, tym więcej różnorodnych smaków, szczególnie warzywnych, z jadłospisu mamy maluch otrzymuje wraz z mlekiem.  Dzięki temu rośnie prawdopodobieństwo, że jego dieta w przyszłości będzie bardziej urozmaicona, m.in. bogatsza w warzywa[2].

Rozszerzanie diety

Kolejnym ważnym krokiem w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych dziecka jest czas rozszerzania jego diety w okresie niemowlęctwa. Akceptacji nowych smaków sprzyja urozmaicone menu – monotonia w tym względzie zniechęca młodego odkrywcę. Ważne, aby menu dziecka było urozmaicone, jednego dnia uwzględniać może np. warzywa z rybą, na deser mus z jabłka, następnego dnia na obiad indyka z pomidorami, a na podwieczorek deserek z brzoskwinią. Badacze dowodzą, że preferencje żywieniowe dziecka obserwowane w niemowlęctwie są obecne również w jego dzieciństwie[3]^,[4], zaś 50-60% preferencji żywieniowych dwu- i trzylatków może przetrwać nawet do 17.-22. roku życia ^[5]!

1000 kluczowych dni

Odpowiednio zbilansowana i różnorodna dieta w okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka zapewnia mu podaż wszystkich ważnych składników pokarmowych: białka, tłuszczu, węglowodanów czy błonnika. W tym wczesnym okresie życia zachodzi proces tzw. programowania metabolicznego, który warunkuje reakcje organizmu na dostarczane składniki pokarmowe. Ich nadmiar lub niedobór w trakcie 1000 pierwszych dni życia jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ wpływa na kształtowanie metabolizmu.

Czego Jaś się nauczy…

Powodem do niepokoju jest fakt, że 100% dzieci w Polsce nie spożywa zalecanej przez ekspertów ilości warzyw[6]. Błędy w nawykach żywieniowych dziecka mogą przetrwać, skutkując nieprawidłowościami w żywieniu dorosłego człowieka. Dlatego właśnie należy dbać o podawanie najmłodszym odpowiednio różnorodnych, bezpiecznych produktów, przygotowywanych z najwyższej jakości surowców, odpowiednio dopasowanych do ich szczególnych potrzeb żywieniowych. Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych niemowlęcia od początku rozszerzania diety i dbałość o menu mogą wpływać na jego zdrowie w przyszłości.

Ważne informacje: Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci ESPGHAN zaleca kontynuację karmienia piersią podczas wprowadzenia pokarmów uzupełniających. Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Karmienie piersią jest najlepsze dla dziecka.

[1] Gahagan S. The Development of Eating Behavior – Biology and Context, J Dev Behav Pediatr. 2012; 33(3): 261–271.

[2] Beauchamp G and Menella J.. Flavor Perception in Human Infants: Development and Functional Significance, Digestion 2011;83(suppl 1):1–6.

[3] Mennella (2007) in Hartmann PE, Hale T (eds): Textbook on Human Lactation. Texas, Hale Publishing, pp 403–414.

[4] K.K.Trout ,L. Wetzel-Effinger, Flavor Learning In Utero and Its Implications for Future Obesity and Diabetes, Current Diabetes Reports February 2012, Volume 12, Issue 1, 60-6.

[5] S. Nicklaus, et al., A prospective study of food preferences in childhood, Food Quality and Preference Volume 15, Issues 7–8, October–December 2004, Pages 805–818.

[6]Badanie Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy w Polsce, przeprowadzone przez IMiD we współpracy z Fundacją NUTRICIA, 2011.